Alimenty

Alimenty – co należy wiedzieć?

Niestety sprawy dotyczące tej kwestii nierzadko są burzliwe, ale warto zdawać sobie sprawę z tego, że obowiązek płacenia alimentów nie musi być narzucany wyłącznie przez sąd. Ugoda pomiędzy obiema stronami może zostać także poświadczona przez notariusza lub osiągnięta w obecności mediatora. W niektórych przypadkach strony dochodzą też do porozumienia między sobą i bez pomocy adwokata, samodzielnie ustalając wysokość świadczeń w formie umowy pisemnej, a nawet ustnej. W wielu sytuacjach niestety nie jest to możliwe – wtedy konieczne jest złożenie pozwu i rozstrzygnięcie sprawy przed sądem.

Kto jest stronami w sporze o alimenty?

Ten rodzaj świadczeń finansowych kojarzy się przede wszystkim ze sprawami rozwodowymi i dotyczącymi opieki nad dziećmi. Do płacenia alimentów zobowiązani mogą być jednak nie tylko rodzice dziecka, ale też inni krewni w linii prostej, jak dziadkowie lub rodzeństwo. W dalszej kolejności obowiązek ten spaść może na członków rodziny w mniejszym stopniu spokrewnionych z dzieckiem i jego rodzicami. Rzadko dochodzi do sytuacji, w których dziecko wnosi pozew o otrzymywanie alimentów od współmałżonka rodzica.

Pozew złożyć może rodzic lub prawny opiekun dziecka, a także dziecko pełnoletnie. W innych sytuacjach młodsze rodzeństwo może także żądać świadczeń finansowych od starszego rodzeństwa. Zupełnie osobne przypadki dotyczą zaś współmałżonków. Po rozwodzie jeden z partnerów ma prawo do ubiegania się o otrzymywanie alimentów od drugiego z nich – szczególnie jeśli rozstanie wiąże się ze znacznym spadkiem standardów życia.

Jakie kwestie bierze się pod uwagę podczas ustalania wysokości alimentów?

Wysokość świadczenia, o które można starać się zw wsparciem adwokata, zależy od kilku czynników. Zakłada się jednak, że alimenty powinny być na tyle wysokie, aby zapewnić dziecku zachowanie takiego samego standardu życia, co przed rozpadem związku rodziców. W pozwie można zażądać świadczeń o dowolnej wysokości, jednak ostateczna kwota zależeć będzie od trzech czynników:

• usprawiedliwionych potrzeb dziecka,
• możliwości finansowych rodzica,
• zakres kontaktu rodzica z dzieckiem.

Usprawiedliwione potrzeby dziecka zależą od jego stanu zdrowia oraz wieku. Podczas określania wysokości alimentów w pozwie adwokat wraz z rodzicem weźmie pod uwagę:

• koszty mieszkania i wyżywienia,
• wydatki na edukację, w tym m.in. podręczniki i przybory szkolne, wyjazdy i wycieczki, obiady,
• składki na radę rodziców oraz koszty dojazdu do szkoły,
• wydatki na ubrania, kosmetyki i środki czystości,
• koszty leczenia (stałego lub w zależności od potrzeb),
• wakacje i rozrywka.

Wydatki na te potrzeby muszą zostać udokumentowane – za pomocą dowodów zakupów, ale też zeznań świadków lub poprzez przedstawienie przykładowych kosztów danej usługi. W pozwie konieczne będzie też wykazanie możliwości finansowych drugiego z rodziców, na przykład za pomocą dokumentu PIT. Ważną kwestią jest także zakres kontaktu rodziców z dzieckiem. Jeśli matka lub ojciec nie mieszka z potomkiem i widuje się z nim tylko w ograniczonym zakresie, to wysokość świadczeń alimentacyjnych może proporcjonalnie wzrosnąć. Wynika to z faktu, że w takiej sytuacji na drugiego z rodziców spada większość obowiązków związanych z codzienną opieką nad dzieckiem: przygotowywaniem posiłków, pomaganiem w nauce czy opieką podczas choroby. Adwokat pomoże w ocenie szans na uzyskanie pomocy finansowej.

A jakie kwestie nie mają znaczenia podczas składania pozwu? Na wysokość alimentów nie mogą mieć wpływu inne świadczenia finansowe otrzymywane na dziecko, jak na przykład dodatek 500+, zasiłki z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego.

Nigdzie nie określona jest zaś minimalna, maksymalna lub przeciętna wysokość świadczenia alimentacyjnego na dziecko. Każdorazowo jego wartość określana jest na podstawie indywidualnych przesłanek.

Doradztwo prawne w sprawach o alimenty na byłego małżonka

Z pomocy adwokata korzysta się także w sprawach o uzyskanie alimentów od byłego małżonka. Pozew o otrzymywanie takiego świadczenia finansowego można złożyć w trakcie sprawy rozwodowej, jak i po jej zakończeniu – wtedy jest to zupełnie odrębne postępowanie. Co ważne, nie każdy rozwiedziony eks-partner może taki pozew sporządzić. Żądania alimentacyjne zostaną przez sąd odrzucone, jeśli składa je były małżonek, który został uznany za wyłącznie winnego rozpadu pożycia małżeńskiego. Z kolei partner współwinny oraz zupełnie niewinny jak najbardziej może się o takie świadczenia ubiegać. Taka sama możliwość pojawia się również w przypadku rozwodów z brakiem orzekania o winie. W pozwie zawarte muszą być jednak odpowiednie przesłanki do otrzymania pomocy finansowej ze strony byłego małżonka.

Uzasadnienie starań o alimenty na byłego małżonka

Jedną z takich przesłanek jest sytuacja, w której po rozwodzie bez orzekania o winie jeden z małżonków znalazł się w stanie niedostatku. Oznacza to, że – mimo podjęcia starań – samodzielnie nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Obowiązek płacenia alimentów ma bowiem charakter subsydiarny. Po rozwodzie od byłych małżonków oczekuje się, że samodzielnie będą dbać o pokrywanie swoich potrzeb życiowych. Pomocy finansowej nie otrzymają więc automatycznie, ale dopiero, gdy udowodnią, że nie są w stanie poradzić sobie z niezbędnymi wydatkami.

Adwokaci mogą też uczestniczyć w sprawach o przyznanie alimentów na małżonka po rozpadzie małżeństwa z orzeczeniem o winie. W takich przypadkach żądać świadczeń finansowych można nie tylko, jeśli popadło się w stan niedostatku. Wystarczającą przesłanką jest znaczące pogorszenie się standardu życia małżonka niewinnego. Z pomocą adwokata należy wykazać, że do takiego pogorszenia doszło – na przykład porównując obecne wydatki z kosztami życia, gdyby do rozwodu nie doszło – a dowody zawrzeć w pozwie. Tutaj kwota alimentów zależy w dużej od sytuacji materialnej byłego partnera.

Otrzymywanie alimentów w trakcie małżeństwa

Adwokaci mierzą się także ze sprawami, w których osoba występuje z pozwem o otrzymywanie alimentów od współmałżonka jeszcze w trakcie trwania małżeństwa. Do takich sytuacji dochodzi, kiedy jeden z partnerów nieproporcjonalnie dokłada się do wydatków koniecznych do zaspokojenia potrzeb życiowych rodziny: nie tylko obojga małżonków, ale też ich wspólnych dzieci. Pomocy w rozwiązaniu tego problemu można szukać u adwokata, ponieważ
konflikty o takim podłożu rozstrzygane są poprzez orzeczenie sądu. W jego wyniku całość lub część wynagrodzenia za pracę jednego z małżonków może być wpłacana bezpośrednio drugiemu z małżonków.

Natalia Wiśniewska to adwokat udzielający pomocy w sprawach o alimenty. Kancelaria mieści się w Białymstoku przy ulicy Mickiewicza 83.